Viidon Sieiddit, geahččančiegat ođđa sápmelaš luonddudiđolašvuhtii
Árbevirolaš sápmelaš luonddugaskavuohta lea konkrehta, geavatlaš ja čatnon báikái. Servoša lahtut dovdet ja dihtet báikkiid, main sámit leat orron ja daid fysalaš ráhkadusaid, danin go sii ellet ja barget dain báikkiin.
Otná beaivvi olmmošlaš birgema geavadat leat sierranan ja luovvanan dan lagas eallinbirrasis, mas olbmot ellet. Dat lea mohkkábut go ovdal ja danin min juohkebeaivválaš eallima luondu-kultuvrralaš ovttaseallin lea váddásut áddet. Luonddut, main dálá sámit orrot, leat čohkkejuvvon gerddiin ja fierpmádagain, mat mannet gaskaneaset ruossut doarrás. Dat ovttas hábmejit dan eallinhámi, man mii eallit ja vásihit báikkálaččat.
”Viidon Sieiddit – sápmelaš luonddugaskavuođa ođđa skálát” -čájáhus lea sápmelaš birasdáiddačájáhus, mii buktá suokkardallamii ođđalágán sámekultuvrralaš luonddudiđolašvuođa ja -sensitivitehta vejolašvuođaid ja perspektiivvaid govaiguin, filmmaiguin, jienaiguin ja musihkain. Čájáhussáles govvejeaddji Marja Helander čuovgagovat ja filbma Eatnanvuloš lottit ovttastuvvet Jarno Valkonena govaide ja installašuvnnaide ja Ailu Valle ja Raquel Rawn hábmen jietnaduovdagii ”Itgo don fuobmá”. Čájáhussii gullá maid sále olggobeallái, olggos lundui ja sisa Siidda lássáváccáhahkii leavvi Stina Aletta Aikio interaktiivvalaš sajosdáiddaduodji “Čierusbeahci” Čájáhus evttoha, ahte árbevirolaš sápmelaš luondduoktavuođa sáhttá fállat vuođu, man ala sáhttá hukset maid 2000-logu sápmelaš luondduoktavuođa. Makkár luondu-kultuvrralaš eallima mii eallit ja earenoamážit, makkár molssaeavttut mis leat?
Viidon Sieiddit -čájáhus lea rabas gállededdjiide Sámemusea Siiddas 4.10.2018–31.3.2019. Čájáhusa buvttada Sámemusea Siida ovttas ”Viidon Sieiddit – sápmelaš luonddugaskavuođa ođđa skálát” -fidnuin. Viidon Sieiddit lea Kone foanda ruhtadan dáidda- ja dieđaprošeakta, mii ohcá sámedáidaga ja servodatdiehtaga vugiiguin vuođu 2000-logu sápmelaš luonddugaskavuhtii. Fitnu konkrehta bohtosat leat čájáhus, girji ja cd-skearru. Čájáhusa girjji, ”Viidon Sieiddit – sápmelaš luonddugaskavuođa ođđa skálát”, sáhttá oastit suomagillii ja davvisámegillii Siida Shopis.
Lassedieđut
Jarno Valkonen
Professor, Lappi universitehta
jarno.valkonen@ulapland.fi , www.viidonsieiddit.fi
Áile Aikio
amanuenssi, Saamelaismuseo Siida
aile.aikio@samimuseum.fi
Saamelaismuseo Siida, Inarintie 46, 99870 Inari, puh. 0400 898 212, siida@samimuseum.fi , www.siida.fi
Govva : Marja Helander: Hämärän salaisuudet
|