Galleriija: Ruokton johka

Govat ja teaksta Mari Mäkiranta
Jorgalus Irma Laiti

11/2019

Mu dáiddadahkosan gullá dál jođus leahkki Kotini joki -ráiddu oassin, man lean govvideamen mánnávuođa ruovttu lahkosis, Giemajoga gáttiin.

Lean govvidan dahkosiid, mat leat čájáhusas fárus, Vanttauskoski ja plánejuvvon Sierilä fápmorusttega gaskasaš johkaviidodagas. Fápmorusttega čázi mudden váikkuha čielgasit dasa, goas gova geađggit ja gárgot leat čázeoaivve bajábealde, goas dat fas jávket alit, čáhppes ja ruoná čázevuložii. 

Mu govvenbáikán, fápmorusttegiid gaskii fáŋgejuvvon johka, ovdanbuktá dálá olbmo ja luonddu gaskavuođa ja luondduipmárdusaide váikkuheaddji ávnnaslaš, ekonomalaš ja hálddašeapmái vuođđudeaddji vuolggasajiid. Govain lean beroštuvvan dálá olbmo estetiserejeaddji ja objektiserejeaddji luonddugaskavuođas, muhto maiddái feminiinnalaš ja luonddu gaskasaš oktavuođas. Mu prošeakta lea movttiidahttán mu ekofeministtalaš jurddašeami gálduide. 

Gieđahalan dahkosiinnán joga golgi, álot rievdi luonddu, muhto maiddái vuolušteami, luonddu duššadeami ja hábmema. Hálddašeami ja vuolušteami hámit, čuhceba dat lundui dahje marginála joavkkuide, hápmašuvvet gaskavuođas nuppiide, seammalágán minstariid ja mekanismmaid ivdnemiin. Hálddašeami duogážin lea jurdda jierpmi válljugasvuođas áiccalaš ja rumašlaš diđolašvuođa goasttádusain.

Mu govat láidestit jearrat, mii dáhpáhuvvá, jos luohpat hálosteamet mihtidit ja váldit háldui johkamet? Sáhtášeimmetgo bivdit joga golgat leahkimis – gorudisttámet, vuoigŋamisttámet, ravdameahttun systemas, man buot partihkkalat váikkuhit nuppiideaset? Jorggihivččiigo johkii guoski teknologiija-ekonomalaš geahčastat deaivvadeami ja vástu vejolašvuođaid guvlui? Diktitgo joga dikšut min, máhttitgo mii dikšut dan?

Mari Mäkiranta lea dáidaga doavttir ja visuálalaš kultuvrra dutkama doseanta, gean dáiddalaš bargan lea vudjon searvvušlaččat buvttaduvvon govva- ja videodáidagii. Mäkiranta lea beroštuvvan marginála joavkkuid doaibmama vejolašvuođain, buolvvaid ovdanbuktima vugiin ja affektiivvalaš dáiddahámiin. Govvadáiddalaš iežasgovat, mat leat dán govvaesseas, laktásit Mäkiranta fotográfa ámmátdutkosii, mii lea barggu vuolde.